Omgaan met het verlies van je gezondheid. Rouw je na de diagnose van een chronische aandoening?

Voorbij het afscheid
5 mei 2023
3 minuten om te lezen

Bijgewerkt op: 16 apr 2024

De uitdagingen bij levend verlies:

Wanneer je de diagnose krijgt van een ziekte waar geen perspectief op genezing meer voor is, zal dat een duidelijk keerpunt in je leven betekenen. Aan de ene kant zal duidelijk worden wat de ziekte van je afneemt en aan de andere kant zal er onzekerheid zijn voor de tijd die nog moet komen. Op dat moment tekent er zich voor jou een duidelijke lijn af tussen het verleden en de toekomst.

Vaak brengt het leven met chronische aandoening of levend verlies grote aanpassingen met zich mee. Misschien zie je je genoodzaakt je baan op te geven die zorgt voor een inkomen en uitdaging. Misschien moet je geliefde activiteiten met vrienden opgeven of sommige levensdoelen laten varen of herbekijken, waardoor je de toekomst die je voor jezelf had uitgestippeld, verliest. Minder goed kunnen functioneren in combinatie met een veranderende status of identiteit kan je gevoel van eigenwaarde of zelfbeeld verminderen. Kortom je ervaart het verlies van de persoon die je vroeger was.

Een van de grootste uitdagingen van leven met chronische ziekte is het verwerken van het leed en de daarbij behorende emotie: het verdriet. Hoewel rouw meestal geassocieerd wordt met het overlijden van een dierbare, kan het optreden bij elk verlies. Veel mensen met chronische aandoening krijgen dan ook te maken met gevoelens van rouw.

De grootste taak van leven met chronische aandoening

Omdat het verlies plots zo sterk in je leven verweven zit, stelt het je voor een van de grootste uitdagingen: zin geven aan het leven wanneer er zoveel wordt weggenomen. Succesvol omgaan met verlies is cruciaal om een positieve manier te vinden om om te gaan met chronische ziek zijn.

Een opeenstapeling van verliezen:

Het relaas van leven met chronische aandoening is vaak een verhaal over meerdere verliezen. Al hangt de impact op je leven ook af van de ernst van de ziekte en de beperkingen die ze meebrengt. Het verlies van een goede gezondheid zorgt ook vaak voor een golf aan bijkomende aanpassingen. Afhankelijk van de ziekte kunnen deze impact hebben op

intimiteit
comfort
carrière/ inkomen/ zekerheid
zelfredzaamheid
vrijheid
trots
vreugde
hoop
zelfrespect/ waardigheid
zelfbeheersing
onafhankelijkheid

In de meest extreme gevallen kan één ziekte bijna al deze verliezen veroorzaken.

Hoewel de verliezen enorm kunnen zijn, is het verdriet dat hiermee gepaard gaat, vaak niet voldoende bespreekbaar. Maar het uit de weg gaan kan ernstige gevolgen hebben.

Hoe leven met angst en onzekerheid bij ziekte?

Van alle emoties die je als patiënt met chronische ziekte ervaart, is angst een belangrijk sentiment. Je kan mogelijk angst voelen voor pijn, invaliditeit, afhankelijkheid,... of bezorgd zijn om de band met familie of vrienden kwijt te raken. Soms komen relaties zwaar onder druk te staan wanneer de partners of kinderen van chronisch zieken hun verzorgers worden. Het gevolg is dat de rollen dan volledig anders worden, wat kan leiden tot prikkelbaarheid, frustratie of een moeilijke communicatie.

Als je leeft met een chronische aandoening, dan besef je op een gegeven moment dat je in een rollercoaster van emoties leeft. Want sommige ziektebeelden nemen steeds meer levenskwaliteit weg, daardoor volgen meer of nieuwe beperkingen en wordt het rouwproces nog ingewikkelder.

Het verborgen gevoel bij levend verlies

Veel zieke mensen realiseren zich vaak niet dat de woede, ontkenning, depressie of schuldgevoelens die ze ervaren, uitingen van rouw of verdriet kunnen zijn. Er kleeft nog steeds een stigma aan het zoeken naar emotionele begeleiding of ondersteuning. Niet zelden vinden patiënten zich flauw of zwak wanneer ze nood hebben aan een schouder om op te leunen. Mensen voelen zich vaak te trots om hulp te vragen aan zorgverleners of geliefden. Soms is de omgeving van de zieke ook niet op de hoogte van de omvang van het verdriet, of weten ze niet goed hoe te reageren. Behandel jezelf daarom al die tijd met de grootste liefde en mildheid. Want je verdient het.